هر چه را كه انسان دوست داشته باشد و به آن مهر بورزد با او محشور مى ‏ شود .

در منابع اسلامى آیات و روایات فراوانی به موضوع دوستی پرداخته اند. بخش وسیعی از این آموزه ها درباره تاثیر دوستی های دنیایی در صحنه قیامت است. در این روایات آمده: هر چه را كه انسان دوست داشته باشد و به آن مهر بورزد با او محشور مى ‏ شود، خواه آن محبوب برترین و مقدس ترین های خلقت یعنی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام باشد؛ خواه سنگ بی ارزشی.

امیرالمومنین علیه السلام فرمود: «مَنْ أَحَبَّنَا كَانَ مَعَنَا یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا أَحَبَّ حَجَراً لَحَشَرَهُ اللَّهُ مَعَه ‏؛ هر کس ما را دوست داشته باشد، در قیامت با ما خواهد بود و اگر هم کسی سنگی را دوست داشته باشد بی تردید خدا او را با همان محشور خواهد کرد.»(1)

علت این كه انسان با آن چیزهائى که به آنها عشق مى ورزد و علاقمند است محشور مى‏ شود این است كه عشق و علاقه نسبت‏ به یك چیز، آن را هدف و غایت انسان قرار مى‏ دهد و آن هدف‏ سبب مى‏ شود كه روح و واقعیت انسان به آن تبدیل شود.(2)

طبیعى است كه محبت و ارادت به پاكان و انسانهای وارسته، در تمام اركان‏ هستى انسان اثر گذاشته و سبب می شود تا انسان با قدم در راه محبوب، به آن قله ای که او در آن ایستاده، حداقل نزدیک شود.

در تاریخ اسلام، نمونه‏ هاى برجسته‏ و بى‏ سابقه‏ اى براى این موضوع مى‏ بینیم که در ادامه به نمونه ای از آنها اشاره می کنیم:

روزى «ثوبان‏» غلام رسول اكرم صلی الله علیه و آله  به آن حضرت عرض كرد: اى رسول خدا! پدر و مادرم فداى تو باد. قیامت كى برپا مى ‏ شود؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : براى آن روز و آن وقتی که از تو سوال می کنند چه آماده كرده‏ اى؟ عرض کرد: یارسول‏ الله! عمل زیادى انجام نداده‏ام ولیكن خدا و رسول او را دوست دارم. حضرت فرمود: دوستى تو با رسول خدا به چه درجه اى‏ رسیده است ؟ عرض كرد: به آن خدائى كه تو را به حق به نبوت‏ مبعوث كرده است ؛ محبت شما در قلب من به اندازه‏اى است كه اگر مرا با شمشیر قطعه قطعه كنند و با ارّه تکه تکه نمایند و با قیچى ریزریز كنند و به آتش بسوازنند و زیر سنگ آسیا نرمم كنند ، براى من بهتر و آسانتر است از آن است كه در دل خود نسبت‏ به شما یا یكى از اهل‏ بیت علیهم السلام و یاران شما ، كینه‏اى داشته باشم و محبوبترین خلق خدا بعد از شما نزد من كسى است كه در دوستی شما از دیگران جلوتر باشد و منفورترین افراد هم نزد من كسى ‏ است كه شما یا یکی از یارن شما را دشمن بدارد. سپس گفت: این، میزان دوستى من نسب‏ به شماست که اگر از من قبول شود، بی شک رستگار خواهم بود و اگر خداوند عملى غیر از این بخواهد عملی از خود سراغ ندارم كه به آن اعتماد داشته باشم.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر تو بشارت و مژده باد! بی تردید در روز قیامت هر فرد، با كسى خواهد بود كه او را دوست مى‏ داشته است. اى ثوبان! اگر ما بین زمین و عرش پر از گناهان تو باشد با این‏ دوستى از تو زایل مى‏ گردد و سریعتر از محو شدن سایه از سنگ صافی كه خورشید بر آن بتابد و یا محو شدن نور از آن سنگ وقتى كه خورشید از آن ناپدید شود.(3)

 توضیح:

 بی تردید معنای این روایت ، دوستی بی عمل و نیل به بهشت نیست. چرا که این معنا با آیات فراوانی از قرآن کریم که بهشت را در گرو ایمان و عمل صالح می داند در تعارض کامل است؛ بنابراین معنای درست و موافق با ظاهر روایت این است که گفته شود: منظور «ثوبان» از نداشتن عمل، نداشتن عملی لایق پیشگاه خداوند متعال بود نه آنکه او فقط پیامبر صلی الله علیه و آله و مۆمنین را دوست داشت و هیچ یک از عبادات را انجام نمی داد. این را می توان از تایید و بشارت رسول خدا صلی الله علیه و آله فهمید. روزى پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله با ثوبان ملاقات كرد و دید رنگ چهره اش دگرگون شده و بسیار لاغر و ضعیف گشته است. از او پرسید :

ثوبان! چرا چهره‏ ات تغییر یافته و چرا این چنین ضعیف شده اى؟ عرض‏ كرد : اى رسول خدا هیچ درد و ناراحتى ندارم جز این كه هرگاه به‏ یاد شما مى‏افتم طوفانى سخت در روحم پدید مى شود و امواج خروشانى‏ را در درونم احساس مى‏ كنم و تاب و توانم از دستم مى‏ رود تا آن ‏ كه اخیرا فكر تازه اى برایم پیدا شده كه آن ، مرا بیشتر ناراحت ‏ كرده است . من فكر مى كنم بالاخره در آخرت از تو جدا خواهم شد که اگر این شود ؛ از فراق و دورى شما من چه کنم؟ زیرا اگر بر فرض به بهشت هم ‏ بروم مقام من به مراتب پائین‏ تر و پست تر از مقام شماست و اگر به بهشت نروم كه خود معلوم است ؛ هرگز شما را نخواهم دید، این فكر و خیالى است كه مرا به شدت رنج مى دهد. همین بود كه آیه ‏ شریفه نازل شد:

«وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفیقا ؛ هر كس از خدا و رسولش اطاعت كند ؛ او با آنان كه به ایشان نعمت‏ دادیم و گرامى داشتیم ؛ یعنی پیامبران و راستگویان و شهیدان و نیكوكاران، محشور خواهد شد و اینان رفیقان خوبى هستند.»(4)

سپس پیامبر ص فرمود: سوگند به آن كه جانم در دست اوست، بنده اى‏ ایمان نمى‏ آورد تا آن كه من از جانش و پدر و مادر و عیال و فرزندانش و همه مردم نسبت ‏ به او محبوبتر باشم.(5)

البته ثوبان در ارادت ورزیدن به رسول گرامى اسلام صلی الله علیه و آله  تنها نبود؛ بزرگان دیگرى هم آمدند و تلاش کردند در همه حال از حالات‏ رسول اكرم صلی الله علیه و آله پیروی کنند؛ حتى در راه رفتن و لباس پوشیدن و انتخاب رنگ لباس و نوع غذا، طرز عبادت و همواره سعى مى ‏ كردند مثل او باشند.

بنابراین کسانی که در دل آرزوی همراهی با رسول خدا صلی الله علیه و آله دارند و با زبان این خواسته را از خدا طلب می کنند بدانند که تنها راه آن پیروی و همراهی با آن حضرت و اولیای پاکش در عمل و عقیده است و این همراهی قوام نمی یابد مگر آنکه انسان دل در گرو آنان نهد؛ محبتی که در این وادی، مثل ریسمانی دارد که دلداده را به دلدار پیوند می زند و تا این پیوند باقی است همراهی در دنیا و آخرت نیز جریان دارد.

شاید برای این بود که اجر رسالتی به آن عظمت، «مودت فی القربی» شد.

اگر کسی این نوع دوستی را رها کرد و دل به نا اهلان و ناپاکان سپرد و دلخوش به دوستی آنان شد؛ در قیامت انگشت حسرت به دهان خواهد گزید و با ندامتی که دیگر سودی به حالش ندارد این چنین خواهد گفت:

«یا وَیْلَتى‏ لَیْتَنی‏ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلا ؛ ای کاش فلانی را دوست خود نمی گرفتم» (6)

 پی نوشت ها :

1. امالی صدوق (ره)، ص 210

2. درسهایی از مكتب اسلام، شماره 11، مقاله صفات عارفان

3. بحار الأنوار  ج‏27، ص 100

4.  آیه 69 سوره نساء

5.  بحار الانوار، ج22، ص87

6. آیه 28 سوره فرقان

  اگر بخواهیم بدون شیوه و روش وارد هر کاری بشویم بدون شک یا با موفقیت فاصله زیادی خواهیم داشت و یا به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید.

 اگر می خواهید در طلبگی موفق باشید سعی کنید تمام نکات را تا حد ممکن مراعات کنید. مطالعه مهمترین وسیله و ابزار یادگیری است و هرچه بیشتر و اصولی تر مطالعه کنید در یادگیری موفق ترید.

 در مقالات گذشته درباره شیوه مباحثه سخن گفتیم. امید است در آینده ای نزدیک درباره شیوه ها و ورش تحقیق و پژوهش و همچنین شیوه های آموختن و استادی نیز مطالبی را برای شما کاربران عزیز آماده کنیم. در این نوشتار به برخی نکات مهم در مطالعه اشاره خواهیم کرد.

  آداب مطالعه

 1. در مطالعه و بررسیهاى علمى خود به همان مقدار اكتفا كنید كه قدرت درك و فهم و توانایى برداشت آنها را دارید و ذهن و هوشتان بدانها تمایل دارد.

 2. در قرائت كتب و یا فرا گرفتن علوم كار و كوشش خود را ناتمام نگذارید.

3. دانش را نمى توان مستقلا و بدون استفاده از استاد، از میان كتب و نوشته ها جستجو كرد.

4. باید اوقات و فرصتهاى شبانه روزى را براى تحصیلات و فرآورده هاى علمى ، تقسیم بندى كرد؛ زیرا این كار موجب بركت و ازدیاد فرصتهاى تحصیلى مى شود.

 5. براى مطالعه اتاق یا مكان خاصى را انتخاب كنید كه داراى نور و هواى مناسب باشد. نیز لازم است مكان مطالعه ثابت باشد تا موجب آمادگى ذهنى بیشترى براى مطالعه شود.

  اگر همه مطالعات خود را در یك مكان معین انجام بدهید محیط آشناى آن اتاق یا آن مكان خاص موجب مى شود كه در حین مطالعه تمركز حواس بیشترى داشته باشید.

 6. سعى كنید مطالعه همراه با خلاصه نویسى باشد. البته نوشتن باید بعد از فهم باشد. اگر انسان مطلبى را نفهمیده بنویسد سودى از آن نخواهد برد. آنچه مهم است فهم است و اگر به صورت صحیح باشد مى تواند زمینه برداشتها و دریافتهاى جدید علمى گردد.

 7. با یاد و نام خداوند متعال شروع كردن و از خدا كمك خواستن یكى از عوامل موفقیت و بركت مطالعه است . مناسب است قبل از آغاز مطالعه دعاى مطالعه خوانده شود:

 اللهم اخرجنى من ظلمات الوهم و اءكرمنى بنور الفهم ، اللهم افتح علینا ابواب رحمتك ، و انشر علینا خزائن علومك ، برحمتك یا ارحم الراحمین .(1)

8. در حال مطالعه با وضو باشید.

 9. مطالعه در حال سیرى سود ندارد، زیرا در این حال خواب و چرت انسان را در بر گرفته ، به او اجازه نمى دهد كه حواس خود را روى مطالب متمركز كند. نیز در حال گرسنگى ، غروب آفتاب ، نور كم ، خشم ، ترس ، عجله ، نوشیدن ، خوردن ، نگاه به تلویزیون باید از مطالعه خوددارى كرد.

 10. درست نشستن پشت میز و با كمر صاف و راست در حالت مطالعه سبب مى شود انسان به راحتى بتواند به مطالعه بپردازد.

 11. باید كتاب به گونه اى در مقابل چشم قرار گیرد كه براى دیدن آن به زحمت نیفتیم . باید فاصله لازم و درست میان چشم و كتاب رعایت شود.

 12. نباید در مدت زیادى پیوسته مطالعه كرد تا چشم خسته شود و توانایى خود را از دست بدهد. براى جلوگیرى از خستگى چشم بهتر است پس از هر 40 دقیقه مطالعه ، استراحت مختصرى نمود و سپس ادامه داد.

 13. مطالعه باید تدریجى باشد، ابتدا مطالعه كتب و موضوعات آسان آغاز شود تا پس از آمادگى ذهن بتوان به مطالعه موضوعات سخت تر پرداخت .

 14. از پراكنده خوانى و بى نظمى در مطالعه پرهیز كنید. (همانطور که بی نظمی در هر کاری اختلال ایجاد می کند در این قسمت نیز یک آفت مهم است)

15. تكرار مطالعه باعث مى شود تا معلومات در ذهن آدمى راسخ شود و باقى بماند.

 16. ایجاد تنوع در بین مطالعه لازم ، و مناسب است موضوعات مطالعه متنوع انتخاب شود. زیرا موضوعات یكسان موجب خستگى مى شود.

 17. چیزهایى را كه مانع تمركز حواس مى شود باید از جلو چشم دور كرد.

 18. مطالعه باید همراه اندیشه باشد و مطالعه بدون تفكر مانند بلعیدن خوراك بدون جویدن است .

19. آنان كه با عینك مطالعه مى كنند مناسب است سالى یك بار نمره چشم خود را به وسیله پزشك متخصص كنترل كنند.

منابع:

1- مفاتیح الجنان ، ص 490، باقیات صالحات ، باب ششم

تهذیب نفس نکته ای است که اهل سلوک هیچگاه فراموش نکرده و دایم در آن بوده اند و تمام تلاش آنها در طول زندگی در این مسیر بوده است ، آنقدر تهجد کرده و ریاضیت کشیده اند که نفس سرکش را رام نموده و الهی کرده اند، بطوری که این نفس را هم نشین خدای متعال شده و به کمال و سعادت ابدی رسیده است.

 آن‌چه در ذیل می‌خوانید گفتاری کوتاه از موحوم آیت‌الله اشتهاردی (ره) پیرامون شیوه تطهیر قلب است که تقدیم می‌گردد.

 قلب انسان به گونه ای است که در خیلی از موارد گناهان, ذره ذره در آن جمع می شود و زنگار شدیدی در قلب او ایجاد می شود و اگر متوجه آن نباشد, یک دفعه مصداق آیه شریفه «علی قلوبهم أکنة »می‌شود.

  «اکنة» جمع «کنة» و به معنای پرده ضخیم یا پرده‌ای روی پرده دیگر است، که هیچ منفذی را برای ورود نور نمی‌گذارد، «علی قلوبهم أکنة أن یفقهوه و فی آذانهم وقرا اسرا46» یعنی بر قلبشان پرده‌ای ضخیم آویزان شده و بر گوش‌هایشان سنگینی سایه افکنده است.

 روش تطهیر قلب

 همه این‌ها مطالب واقعیه برای تربیت بشر است و تمام انسان‌ها،‌خصوصا ما طلاب  و روحانیون باید توجه داشته باشیم. ما مدعی هستیم که می خواهیم مربی شویم؛‌لذا هر لحظه باید هوشیار باشیم،‌بر قلب ما، گرد و غباری هرچند اندک ننشیند و دائما در حال پاک کردن و تطهیر نمودن قلب باشیم. پاک کردن قلب نیز روشی دارد.

  سید بن طاووس در کتاب محاسبات نفس آورده: انسان هرشب قبل از خواب باید تمام حرکات،‌ سکنات و کارهای روزمره خویش را محاسبه کند؛ مثلا امروز صبح از خواب بیدار شده، تا الآن کارهایی را انجام داده؛‌کدامیک از آن‌ها خدایی و کدامیک شیطانی بوده.

  اگر دید کارهای خدایی بیشتر بوده، شکر خدای را به جای آورد و اگر کارهای شیطانی اش بیشتر باشد، مریض است و باید به طبیب مراجعه کند. برای درمان این نوع مرض‌ها باید دائما مراقبه و محاسبه داشته باشیم و در این راه باید ریاضت کشید و نفس را مهار کرد.

 کلامی از آیت الله العظمی بروجردی

 بنا به  فرمایش آیت‌الله العظمی بروجردی، شیطان مانند صیادی است که همیشه در کمین صید است و یکی پس از دیگری اهدافی را،‌ که طلاب برای آمدن به حوزه علمیه، برای خودشان تعیین کرده بودند، منحرف می‌کند، بعد هم دشمن علما می شود و برای آن‌ها تعیین تکلیف می‌کند و این،‌علامت انحراف است.

 مؤمن باید طوری باشد که وقتی مردم با او ارتباط برقرار می‌کنند، حسن ظن و عقیده‌شان نسبت به او حفظ شود و این از شئون مؤمنین است و باید این شأنیت را حفظ کنند.

 علامه حسن زاده آملی

 شایسته است بر تو كه از معاشرت هاى خالى از تعلیم با مردم بكاهى ، به ویژه ثروتمندان و مترفین و دنیا خواهان ، باید آنچه را كه آخرت را از یاد تو مى برد و میل و رغبت به دنیا را در تو ایجاد مى كند، رها كنى ، و با صالحان و پارسایان و اهل عبادت همراه گردى ؛ زیرا این عمل به طور كلى در تهذیب نفس مؤ ثر است .

 علامه طهرانی

 نفس مانند یك قاطر چموش وسركش است؛ انسان گاهی خیال میكند كه نفسش سربه زیرشده و دیگرتخطی نمیكند، ولی تاكمی میدان می یابدشروع به لگدپراكنی می نماید.

لذا انسان باید با تذلل وخشوع واقعا از خدابخواهد كه همیشه زمام ودهانه ی نفس راخودش دردست بگیرد وآن راآنی به دست خودانسان نسپارد.

 قلب‌ها ظروف خدا هستند!

 آیت الله آقا مجتبی تهرانی ذیل بحث ادب الهی می فرمایند:

قلب یک ظرف است و ادب و بی ادبی این ظرف در ربط با مظروف آن است. ما راجع به قلب روایات متعدّده داریم که همین تعبیر است. علی(علیه‌السلام) میفرماید: «إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ أَوْعِیَةٌ»؛ این دلها ظروف هستند. «فَخَیْرُهَا أَوْعَاه» .

 در روایتی دیگر از پیغمبر اکرم هست که فرمودند: «قال رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم): ان لله تعالی فی الارض اوانی الا فیها القلوب»؛ در زمین، برای خدا ظرفهایی وجود دارد که عبارت از دلها است. صحبت در این است که این ظرف برای کیست و مظروفش چیست؟

قلب؛ مخزن حبّ الهی، دار حق تعالی، حرم الله و ناموس خدا است!

آيا ميدانستيد که جنين بعد از هفته هفدهم خواب هم ميتواند ببيند ؟

آيا ميدانستيد که گربه و سگ هر كدام پنج گروه خوني دارند و انسان فقط چهار گروه ؟

آيا ميدانستيد که روباه ها همه چيز را خاكستري ميبينند ؟

آيا ميدانستيد که اسبها در مقابل گاز اشك آور مصون اند ؟

آيا ميدانستيد که زرافه ايستاده وضع حمل مي‌كند و نوزادش از فاصله 180 سانتي متري به زمين ميافتد ؟

آيا ميدانستيد که تعداد 1300 كره زمين در سياره مشتري جاي مي گيرد ؟

آيا ميدانستيد كه رود دجله به خليج فارس ميريزد ؟

آيا ميدانستيد که 85% گياهان در اقيانوسها رشد ميكنند ؟

آيا ميدانستيد که اولين تمبر جهان در سال 1840 در انگلستان به چاپ رسيد ؟

آيا ميدانستيد که سريعترين پرنده شاهين است و ميتواند با سرعت 200 كيلومتر در ساعت پرواز کند ؟

آيا ميدانستيد که اولين اتومبيل را مظفرالدين شاه قاجار به ايران وارد كرد ؟

آيا ميدانستيد که قدرت بينايي جغد 82 برابر قدرت ديد انسان است ؟

آيا ميدانستيد که در شيلي منطقه ی صحرايي وجود دارد كه هزاران سال است در آن باران نباريده است ؟

آيا ميدانستيد كه هر 50 ثانيه يک نفر در دنيا به بيماری ايدز مبتلا ميشود ؟

آيا ميدانستيد که وزن اسكلت انسان بالغ بر سيزده تا پانزده كيلوگرم است ؟

آيا ميدانستيد که خرس قطبي هنگامي كه روي دو پا مي‌ايستد حدود سه متر است ؟

آيا ميدانستيد كه زرافه ميتواند با زبانش گوشهايش را تميز کند ؟

آيا ميدانستيد که زرافه تار صوتي ندارد و لال است و نميتواند هيچ صدايي از خود در آورد ؟

آيا ميدانستيد كه هر عنكبوت تار ويژه خود را دارد و هيچگاه تارهای آنها به هم شبيه نيستند ؟

آيا ميدانستيد که طول قد هر انسان سالم برابر هشت وجب دست خود اوست ؟

آيا ميدانستيد که سريع ترين عضله بدن انسان زبان است ؟

آيا ميدانستيد که بدن انسان پنجاه هزار كيلومتر رشته عصبي دارد ؟

آيا ميدانستيد که در برج ايفل دو ميليون و نيم پيچ به كار رفته است ؟

آيا ميدانستيد كه طول رگهاي بدن انسان پانصد و شصت هزار كيلومتر است ؟

آيا ميدانستيد که هشت پا با وجود داشتن بدني بزرگ ميتواند از سوراخي به قطر پنج سانتيمترعبور كند ؟

آيا ميدانستيد که تنها موجودي كه ميتواند به پشت بخوابد انسان است ؟

آيا ميدانستيد كه چشم سالم انسان ميتواند ده ميليون رنگ را مختلف را ببيند و آنها را از يکديگر تميز دهد ؟

آيا ميدانستيد که فيل بالغ در روز بطور متوسط دويست و بيست كيلوگرم غذا و دويست ليتر آب مصرف ميكند ؟

آيا ميدانستيد که اگر زني به كوررنگي مبتلا باشد، فرزندان پسر او كوررنگ ميشوند ؟

آيا ميدانستيد كه كوههاي آلپ در سال حدود يك سانتيمتر بلند ميشوند ؟

آيا ميدانستيد که همه نوزادان ميگو نر متولد مي شوند و بعد از چند هفته بخشي از نوزادان به ماده تبديل ميشوند؟

آيا ميدانستيد كه وزن كوه يخي متوسط الحجم بيست ميليون تن است ؟

آيا ميدانستيد كه حس بويايي انسان قادر به دريافت وتشخيص ده هزار بوي متفاوت است ؟

آيا ميدانستيد كه يك قطره آب داراي يك‌ صد ميليارد اتم است ؟

آيا ميدانستيد که خورشيد روزانه معادل صد و بيست و شش هزار ميليارد اسب بخارانرژي به زمين مي‌فرستد ؟

آيا ميدانستيد که گرده گل هرگز فاسد نمي شود و از محدود مواد طبيعي است که تا زمان نا محدودي باقي ميماند؟

آيا ميدانستيد که حس بويايي خرس تقريبا صد برابر قوي تر از انسان است ؟

آيا ميدانستيد که تا قرن پنجم ميلادي متوسط عمر مردم اروپا از سي سال فراتر نمي‌رفت ؟

آيا ميدانستيد كه مغز فيزيكدان نابغه، آلبرت اينشتين پانزده درصد از حجم مغز انسان عادي بزرگتر بود ؟

آيا ميدانستيد كه تنها چيزي كه در اسيد حل نمي‌شود الماس است ؟

آيا ميدانستيد که هنگام صحبت براي بيا ن هر كلمه هفتاد و دو ماهيچه به كار گرفته مي‌شود ؟

آيا ميدانستيد که خرسها موجوداتي چپ دست هستند ؟

آيا ميدانستيد كه هر ساله حدود پانصد شهاب‌ سنگ نسبتا” بزرگ به زمين برخورد مي‌كند ؟

آيا ميدانستيد كه 17 هزار نوع زنبور در جهان شناسايي شده است ؟

آيا ميدانستيد که بلندی شترمرغ به دو متر و نيم و وزنش به 90 کيلو ميرسد ؟

آيا ميدانستيد كه کنه که حشره ای ريز است، ميتواند يک سال تمام بدون غذا زنده بماند ؟

آيا ميدانستيد که لاک پشت در بين جانوران جهان، طولاني ترين عمر را دارد و ممکن است تا150سال عمر کند ؟

آيا ميدانستيد که مرغ زرين بال کوچکترين پرنده است وزن نوع سرخ گلوي بالغ آن کمتر از وزن يک دو ريالي است ؟

آيا ميدانستيد که هر يك ليتر بنزين معادل بيســــــــت و سه و نيم تــــــــن گياهان مدفون شده در قرنها پيش است؟

آيا ميدانستيد كه خرگوش و طوطي تنها حيواناتي هستند كه مي‌توانند بدون برگشتن اشياء پشت سر خود را ببينند؟

آيا ميدانستيد که موشهاي صحرايي چنان سريع تكثير پيدا ميكنند ،كه در عرض هجده ماه دو موش صحرايي قادرند يك ميليون فرزند داشته باشند ؟

آيا ميدانستيد که اگر همه يخهاي قطب جنوب آب شود بر سطح آب اقيانوسها هفتاد متر اضافه مي شود و در اين صورت يک چهارم خشکيهای کره زمين زير آب ميرود ؟

آيا ميدانستيد که كبد يا جگر تنها عضو داخلي بدن است كه اگر با عمل جراحي قسمتي از آن برداشته شود دوباره رشد ميكند ؟

آيا ميدانستيد که ميزان انرژي كه خورشيد در يك ثانيه توليد ميكند ، براي توليد برق مورد نياز تمام كشورهاي جهان به مدت يك ميليون سال كافي است ؟

آيا ميدانستيد که اگر در يك سال هيچ يك از نسلهاي يك جفت مگس نر و ماده از بين نروند ، حجم مگسهاي متولد شده با حجم كره زمين برابر ميشود ؟

آيا ميدانستيد که رودي در كامبوج شش ماه سال ازشمال به جنوب و شش ماه ديگر سال از جنوب به شمال جريان دارد ؟

آيا ميدانستيد که شبكه چشم 135 ميليون سلول احساس دارد كه مسوليت گرفتن تصاوير و تشخيص رنگها را بر عهده دارد ؟

آيا ميدانستيد که تعداد افرادي كه سالانه از نيش زنبور ميميرند بيشتر از كساني است كه سالانه از نيش مار ميميرند ؟

آيا ميدانستيد که اگر تكثير باكتري تا بيست و چهار ساعت ادامه يابد ، توده دو تني از يك باكتري بوجود مي آيد ؟

آيا ميدانستيد يك ميليون سياره به اندازه زمين در خورشيد جاي مي گيرد ؟

آيا ميدانستيد که آلباتوس که يک نوع مرغ دريايي ست بلندترين بالها را دارد فاصله دو نوک بالهای او تا دو متر ميرسد و درضمن آنها مي توانند در حال پرواز بخوابند ؟

آيا ميدانستيد كه کوه قره قوروم در هند بعد از کوه هيماليا با تفاضل دويست و سه و هفت متر بلندترين کوه دنيا ميباشد ؟

آيا ميدانستيد که باز مهاجر، يا عقاب اردکي، تيز پروازترين پرنده است آنها مي تواند دقيقه اي چهار تا هشت کيلومتر پرواز کند ؟

آيا ميدانستيد که پروانه هرکول استراليايي که فاصله دو نوک بالهاي آن در حالت گسترده سي و پنج سانتي متراست، بزرگترين پروانه جهان است ؟

آيا ميدانستيد كه نيروي نگهدارنده در پاهاي عنكبوت که تعداد آنها هشت عدد می باشد، حتي بر روي يك سطح صاف و صيقلي به اندازه اي است كه قادر است وزني معادل صد و شصت برابر وزن خود را تحمل كند ؟

آيا ميدانستيد كه بيشترين سرعتي كه يك جسم مي تواند در اثر سقوط آزاد داشته باشد حدود ۱۲۰ مايل در ساعت است و ديگر از اين سرعت تجاوز نمي كند و دليل اين امر اصطحکاک هوا ميباشد ؟

آيا ميدانستيد که حداكثر سرعت لاك پشت هاي غول پيكر چهار و نيم متر در دقيقه است كه خرگوش اين فاصله را در كمتر از نيم ثانيه مي پيمايد ؟

آيا ميدانستيد که مساحت سطح کره زمين ۵۱۵ ميليون کيلومتر مربع است و با مقايسه با مساحت وسعت ايران ميتوان نتيجه گرفت که ايران فقط ۳۲/۰ ٪ از سطح زمين (حدود 300/1) را تشکيل ميدهد ؟