اللهمّ اجْعَل سَعْیی فیهِ مَشْکوراً وذَنْبی فیهِ مَغْفوراً وعَملی فیهِ مَقْبولاً وعَیْبی فیهِ مَسْتوراً یا أسْمَعِ السّامعین.

خدایا قرار بده کوشش مرا در این ماه قدردانـی شده و گناه مرا در این ماه آمرزیده و کردارم را در آن مورد قبول و عیب مرا در آن پوشیده ای شنواترین شنوایان

دین - درس اخلاق آیت الله آقا مجتبی تهرانی با موضوع توجه انسان به خود و خدا در دعا کردن و سه عاملی که باعث می شود انسان از خدا درخواست نکند  

أعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ؛ بسمِ اللّهِ الرّحمنِ الرّحیمِ؛
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ؛ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ أَقْبِلْ عَلَیَّ إِذَا نَاجَیْتُکَ فَقَدْ هَرَبْتُ إِلَیْکَ وَ وَقَفْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ»[1]
مروری بر مباحث گذشته
گفته شد ماه مبارک رمضان ماه تلاوت قرآن و ماه دعا است؛ یعنی دعای به خیر کردن برای خود و دیگران، چه دنیوی باشد یا اخروی. به مناسبت ایّام تذکّراتی را دادم و اشاره کردم و رد شدم امّا باز هم مقداری راجع به آن ها بحث می کنم. عرض کردم که در باب مسئلة اجابت دعا از ناحیة خداوند، بستگی به نظر داعی دارد؛ هر طور که دعا کننده به خداوند نظر داشته باشد که از او تقاضا کند و او را صدا بزند، خدا هم طبق نظریّة او با او رفتار می کند. این جزو معارف ما است که سرنخ دست دعا کننده است. بعد هم در کیفیّت دعا به این معنا که به چه کیفیّتی باشد بحث کردیم. گر چه در روایات تعبیر به «حسن ظنّ نسبت به مَدعُوْ» شده است. ولی آنچه هست این است که داعی، آنچه را از خدا درخواست می کند، باید نسبت به آن توجّه داشته باشد که به هر مقدار، قلب او متوجّه به خدا و امیّد او به خدا بستگی داشته باشد، خدا دعای او را رد نمی کند. به تعبیر من نسبت به دریافت حاجتش حالت قطعیّت داشته باشد که به اجابت نزدیک است.
حواست به خدا باشد!
روایتی است از امام صادق(صلوات الله علیه) که دارد: «إِذَا دَعَوْتَ فَأَقْبِلْ بِقَلْبِکَ »؛- وقتی دعا می کنی با دلت به خدا رو بیاور؛ یعنی لقلقة زبان و توهّمات نباشد. «اقبال به قلب» معنایش این است، یعنی آن بعد وجودی من، که اشرف ابعاد وجودی من است، توجّه تام پیدا می کند. هرچیزی که انسان به آن توجّه قلبی داشته باشد، کاربرد دارد.
حاجتی که می خواهی، حاضر است!
«وَ ظُنَّ حَاجَتَکَ بِالْبَابِ» دقّت کنید! دو تا چیز مطرح می کند؛ یک: با تمام دلت از خدا درخواست کن و متوجّه خدا بشو. از این طرف هم با این تعبیر بیان می کند: «وَ ظُنَّ حَاجَتَکَ بِالْبَابِ»؛[2] با دلت به خدا رو کن و دعا کن و حاجت را بخواه و بعد هم حاجت خود را ببین. کنایه از اینکه حاضر و آماده ببین. عرض کردم: سرنخ اجابت دست داعی است. در اینجا هم همین را می رساند. لذا این ها را اشاره کردم. قبلاً بحث های مفصّل کرده ام و تقریباً این سخنان تکرار است.[3]
یک نگاه به خودم، یک نگاه به خدا
انسان در دعاهایی که می کند باید دو نظر داشته باشد. یک: نظر به خودم، دو: نظر به خدای خودم. یعنی چه؟ نظر به خودم، یعنی «نعوذبالله» کارها و خطاهایی که کرده ام را نباید فراموش کنم و گفتم شاید این نوعی بررسی است. همة این ها را فشرده کردم و رد شدم. روایتی می خوانم که از زین العابدین(علیه السّلام) است. بیان می کند، به وضع خودم نگاهی کنم که از نظر اعمالم در گذشته، چه کار کرده ام؟ و بعد نظر دوّم که نسبت به خدا است. بنابراین داعی باید یک نظر به وضع حال خودش از نظر رفتارش در گذشته با خدای خودش بکند، یک نظر هم به خدای خودش که از او تقاضا دارد بکند. یک نگاه به خود و یک نگاه به خدا.
به خاطر این سه چیز، از تو چیزی نمی خواهم
به خودم که نگاه بکنم، اجمالاً سه چیز را نسبت به کارهایم می بینم.[4] این جملات از زین العابدین(صلوات الله علیه) است: «اللَّهُمَ إِنَّهُ یَحْجُبُنِی عَنْ مَسْأَلَتِکَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ، وَ تَحْدُونِی عَلَیْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ»؛ خدایا سه چیز مرا باز می دارد تا از تو درخواست کنم. دقّت کنید! این همان نظر اوّل است. یعنی وقتی به خودم، سوابقم، اعمالم و رفتارم با تو نظر می کنم، موجب می شود که من از تو درخواست نکنم؛ هیچ تعارف هم ندارم.
به خودم نگاه نمی کنم!
از آن طرف، تنها یک چیز مرا وامی دارد که از تو درخواست کنم و آن نظر کردن به تو است نه خودم؛ امّا وقتی به خودم نظر کردم: «یَحْجُبُنِی أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ»؛ باز می دارد مرا که از تو درخواست کنم، آن فرمانی را که تو به من کردی. امر کردی که این کار را بکنم ولی من در انجام آن کندی و کوتاهی کردم. در این اوّلی به خودم نگاه کردم.
گفتی نکن، امّا کردم…
دوّم، «وَ نَهْیٌ نَهَیْتَنِی عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَیْه »؛ نهیی که تو نسبت به من کردی؛ «آن کار را نکن!». امّا من به سرعت رفتم و همان خطا و گناه را کردم. این را که نگاه می کنم، می بینم که مربوط به خودم است و من را از اینکه از تو درخواست کنم باز می دارد. «وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَیَّ فَقَصَّرْتُ فِی شُکْرِهَا»؛ و نعمتی که به من عنایت کردی، امّا من در سپاسگزاری آن کوتاهی کردم.
چگونه از خدا سپاسگزاری کنیم؟
سپاسگذاری و شکر نعمت چیست؟ شکر نعمت: یکی قلبی داریم و یکی زبانی و دیگری عملی است. اینجا اشاره به عملی است. شکر کنم، یعنی باید در راه رضای تو مصرف کنم، امّا نکردم. «وَ یَحْدُونِی عَلَی مَسْأَلَتِکَ تَفَضُّلُکَ عَلَی مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَیْکَ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَیْکَ»؛[5] آنچه که مرا به درخواست کردن وا می دارد، نگاه به تو است. به خودم نگاه نمی کنم.آنچه که مرا به درخواست کردن از تو می کشاند، تفضّل تو بر کسی است که به درگاهت رو آورده و با خوش گمانی به سوی تو می آید. روایت اوّل که از امام صادق(علیه السّلام) خواندم: هر احسانی که می کنی برای تفضّل و هر نعمتی که می دهی، تو آغازگر آن هستی، «یَا مُبْتَدِئاً بِالنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقَاقِهَا»؛[6] که مفاد همین است.
شتر دیدی، ندیدی!
نظر به خود، مانع از درخواست است و نظر به تو راه گشا برای درخواست، حالا چرا این طور شده است؟[7] یک تعبیر ساده ای در گذشته کردم و گفتم: خدایا! شتر دیدی ندیدی! گناه از من دیدی، ندیدی! تصوّر نکنید که این جمله همین طور از دهانم در آمده. اصلاً و ابداً این طور نیست. طاووس یمانی می گوید: در مسجدالحرام بودم. شنیدم که زین العابدین(صلوات الله علیه) در مسجدالحرام این جملات را می گوید: «سُبْحَانَکَ تُعْصَی کَأَنَّکَ لَا تَرَی »؛ ای خدا! تو منزّهی. ای خدایی که معصیّت تو و نافرمانی می شود، امّا کأنّه نمی بینی. این همان جمله است.
گناهم را ندیده می گیرد
در اینجا می گوید: نه اینکه نمی بینی، بلکه گناه را ندیده می گیری. ببینید چه تعبیر زیبایی است. «وَ تَحْلُمُ کَأَنَّکَ لَمْ تُعْصَ»؛ بردباری به خرج می دهی و انگار اصلاً معصیت و نافرمانی تو را نکرده ایم، «تَتَوَدَّدُ إِلَی خَلْقِکَ»؛ به مخلوقت محبّت و لطف می کنی، چرا؟ چون کارهایت کارهای خوب است، «بِحُسْنِ الصَّنِیعِ»؛ یعنی به مخلوقت محبّت می کنی، یعنی با آن ها خوب رفتار می کنی.
خدا به من احتیاج دارد؟
«بِحُسْنِ الصَّنِیعِ کَأَنَّ بِکَ الْحَاجَةَ إِلَیْهِمْ»؛ مثل کسی که به مخلوقش احتیاج دارد. چون ما این طور هستیم، مثلاً اگر بفهمیم که به کسی احتیاج داریم، او را خیلی تحویل می گیریم؛ برای اینکه فطرت ما همین است. می گوید: با مخلوقت خوب رفتار می کنی، کأنّه به او احتیاج داری. مثل تعبیرات عوامانة خودمان است وقتی در این شرایط به خودمان می گوییم: باید هوای فلانی را داشته باشیم، کارمان در دست او است. در اینجا هم می گوید: به خلق خود محبّت می کنی با خوب رفتار کردن با آن ها، «کَأَنَّ بِکَ الْحَاجَةَ إِلَیْهِمْ»؛ مثل کسی که به او احتیاج دارد، «وَ أَنْتَ یَا سَیِّدِی الْغَنِیُّ عَنْهُم »؛ و حال آنکه: ای آقای من! تو از این بی نیاز هستی. بعد دارد: «ثُمَّ خَرَّ إِلَی الْأَرْضِ سَاجِداً»؛[8] طاووس یمانی می گوید: یک وقت دیدم زین العابدین روی زمین افتاد و شروع کرد به سجده کردن.[9]
خدا آن چیزی که فکر می کنی، نیست!
من و تو خدا را نشناخته ایم. ببینید که چطور اولیاا ش با او صحبت می کنند؟ این اولیا، آن کسانی هستند که شناخت دارند.
آیا پدرم تشنه شهید شد؟
می نویسند: حسین(علیه السّلام) در روز عاشوا بعد از آنکه جنگید به زمین آمد. مرکب حسین(علیه السّلام) تا توانست از آقا، مولا و راکبش حمایت کرد. حمله می کردند که جلو بیایند، امّا او هم به آن ها هجوم می برد. مدّتی بین مرکب حسین(علیه السّلام) با آن خبیث ها درگیری بود. بالاخره مرکب حسین سرش به خون حسین(علیه السّلام) را آغشته کرد و راه خیام حرم را در پیش گرفت. صیحه می زند، شیهه می کشد، شیون می کند و به سمت خیام حرم می آید. بی بی ها، به سفارش حسین(علیه السّلام) که فرموده بود از خیمه ها بیرون نیایید، در خیمه ها مانده بودند و از بیرون خبری نداشتند. یک وقت دیدند صدای مرکب می آید. خوشحال شدند و از این خیمه ها بیرون ریختند. بی بی ها و بچّه ها، با مرکبی مواجه شدند که راکب ندارد، سرش به خون آغشته و زینش واژگون شده است. اطراف مرکب را گرفتند. هر کسی چیزی می گوید، در این میان نازدانه، دختر حسین(علیه السّلام) است. جلو آمد و یک سؤال کرد، گفت: «یا جَوادَ ابی هَلْ سُقِیَ ابی امْ قُتِلَ عَطْشاناً؟»؛ گفت: به من بگو، پدرم را آب دادند یا با لب تشنه شهید شد؟…
پی نوشت ها:
[1]. بحارألانوار، ج91، ص96
[2].وسائل الشیعة، ج 7، ص52
[3]. به ذهنم این است که شب نوزدهم مطلبی را اشاره کردم و آنجا هم گفتم که این ها از من نیست، بلکه همه از روایات و معارف ما است.
[4]. آن هایی بود که شب نوزدهم اشاره کردم و رد کردم. گفتم این ها را در فرصت دیگری بیان کنم، چون وقتی نبود و شب هایی بود که می خواستیم توسّل و دعایی بکنیم.
[5]. الصحیفة السجادیة، دعا 12
[6].بحارالأنوار، ج 83، ص75
[7]. مرتّب گفتم که این تعبیراتی که می گویم متن آیات، معارف و روایات ما است و از خودم چیزی نیست.
[8]. بحارالأنوار، ج 46، ص82
[9]. عرض کردم که فرصت نداشتم تا تعبیراتی که می کنم توضیح بدهم. فقط گفتم که اشاره ای بکنم تا دوستان به این مقداری که در جلساتمان هستند، بی بهره نمانند.

اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ محبّاً لأوْلیائِکَ ومُعادیاً لأعْدائِکَ مُسْتَنّاً بِسُنّةِ خاتَمِ انْبیائِکَ یا عاصِمَ قُلوبِ النّبییّن.

خدایا قرار بده در این روز دوست دوستانت و دشمن دشمنانت و پیرو راه و روش خاتم پیغمبرانت ای نگهدار دل های پیامبران.

رهبر معظم انقلاب در دیدار اساتید دانشگاه ها:

حضرت امام خامنه ای افول وجهه امریکا در جهان را چهارمین نشانه ای دانستند که اثبات می کند جهان، در حال گذر به یک وضع جدید است./ رهبر معظم انقلاب پس از تشریح نشانه های بروز تحولات عمیق در ساختار و هندسه جهان آتی، به تبیین این واقعیت پرداختند که کشور و ملت ایران در این دوران گذر از جایگاه مهم و حساسی برخوردارند که درک آن، وظایف سنگینی را متوجه ملت، نخبگان و مسئولان می کند.

رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: جمهوری اسلامی بر خلاف غرب عقیم، در ابعاد مختلف سیاسی، حکومتی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی برای جامعه بشری حرفهای نوین و موج آفرینی دارد.
 به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری،حضرت امام خامنه ای رهبر معظم انقلاب عصر روز(یکشنبه)در دیدار صدها نفر از اساتید، محققان و پژوهشگران دانشگاهها، جهان را در حال گذر و تحول به سمت یک «ساختار و هندسه جدید سیاسی، اقتصادی و اجتماعی» خواندند و با تبیین جایگاه و نقش آفرینی ویژه ملت ایران در این تحول عظیم تاریخی تأکید کردند: نخبگان کشور از جمله دانشگاهیان می توانند با عمل به وظایف بسیار مهم خود در این برهه بسیار حساس تاریخی، به ارتقای جایگاه ایران در ساختار جدید جهان، کمک تعیین کننده ای کنند.
حضرت امام خامنه ای اوضاع در حال گذر جهان را از لحاظ ظاهری با مرحله تحولات پس از جنگ جهانی اول و دوران پیدایش استعمار اروپا قابل مقایسه دانستند اما تأکید کردند: جهت گیری تغییرات آتی جهان برخلاف دورانهای یاد شده، در جهت تبادل قدرت و توانایی های عمومی بخشی از ملتهای جهان با بخشهای دیگر است.
ایشان، در تبیین نشانه ها و شواهد بروز تحولات و تغییرات عمیق جهانی به بیداری اسلامی اشاره کردند و افزودند: احساس هویت و بیداری متکی بر اسلام در میان ملتهای مختلف اسلامی، نشانه بی سابقه ای است که از عمق تحول در ساخت و هندسه آتی جهان، خبر می دهد.
رهبر معظم انقلاب شکست غرب به رهبری امریکا در تسلط بر منطقه غرب آسیا را نشانه دیگری از «دوران تحول کنونی» برشمردند و افزودند: خیز ناموفق امریکا برای تسلط بر این منطقه مهم و حساس که در قضیه عراق و افغانستان آشکار شد از دیگر نشانه های تغییرات عمیقی است که جهان با آن روبروست.
حوادث جاری در اروپا و آینده مبهم کشورهای قدرتمند این قاره از دیگر شواهدی بود که رهبر معظم انقلاب برای اثبات حرکت جهان کنونی به سمت یک ساختار جدید، به آن استناد کردند.
ایشان افزودند اوضاع کنونی اروپا که سرانجام آن را به زمین خواهد زد، ناشی از خطاهای تاکتیکی یا راهبردی نیست بلکه ناشی از خطای بنیانی در جهان بینی است.
حضرت امام خامنه ای افول وجهه امریکا در جهان را چهارمین نشانه ای دانستند که اثبات می کند جهان، در حال گذر به یک وضع جدید است.
ایشان خاطرنشان کردند: امریکا به عنوان قدرت اول ثروت و علم و فناوری نظامی و غیرنظامی، چندین دهه در میان ملتها دارای وجهه عمومی بسیار خوبی بود اما این کشور امروز نه تنها هیچ وجهه ای ندارد بلکه در افکار عمومی جهان به سمبل زورگویی، ظلم، دخالت در امور ملتها و جنگ افروزی تبدیل شده است.
رهبر معظم انقلاب پس از تشریح نشانه های بروز تحولات عمیق در ساختار و هندسه جهان آتی، به تبیین این واقعیت پرداختند که کشور و ملت ایران در این دوران گذر از جایگاه مهم و حساسی برخوردارند که درک آن، وظایف سنگینی را متوجه ملت، نخبگان و مسئولان می کند.
حضرت امام خامنه ای بیداری نشأت گرفته از انقلاب اسلامی و استواری و استحکام بی نظیر شالوده نظام بر مبنای اعتقاد، ایمان، عقل و عاطفه را از جمله دلایل جایگاه ویژه ایران در تحولات کنونی جهان خواندند.
ایشان افزودند: علاوه بر این دلایل ثروت و منابع عظیم و خدادادی ایران از جمله منابع انرژی و نیروی انسانی برخوردار از استعداد بالا، به ایران در موقعیت در حال تحول جهان، ویژگی های قابل توجهی بخشیده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در همین زمینه با اشاره به سترون و نازا بودن غرب در ارائه اندیشه های نو و ایده های جدید برای بشریت، تأکید کردند: جمهوری اسلامی بر خلاف غرب عقیم، در ابعاد مختلف سیاسی، حکومتی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی برای جامعه بشری حرفهای نوین و موج آفرینی دارد.
ایشان مردم سالاری دینی، ابتنای تمدن بر معنویت و آمیختگی دین و زندگی در عرصه های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی را از جمله حرفهای نو ملت ایران و نظام اسلامی برای ملتهای جهان دانستند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارائه آخرین دلیل برای اثبات جایگاه خاص ایران در روند تحولات جهانی به پایداری و سرسختی ملت ایران و نظام اسلامی در مقابل شیوه های سلطه غرب اشاره کردند و افزودند: ایران، مردمش، نخبگانش و مسئولانش در مقابل تهدید، جنگ آفرینی، ترور، کشتار و اختلاف افکنی غرب، ایستادگی می کنند و این واقعیت نیز، به این کشور بزرگ ویژگی خاصی بخشیده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی بعد از تبیین نشانه های ورود دنیا به مرحله یک تحول اساسی و تشریح جایگاه ویژه جمهوری اسلامی ایران در این تحول، این سوال را مطرح کردند که آیا دانشگاهها و حوزه های علمیه در قبال این حوادث بسیار مهم مسئولیتی دارند یا نه؟
حضرت امام خامنه ای یک سوال دیگر نیز مطرح کردند: آیا دانشگاهها و حوزه های علمیه می توانند در این تحولات مهم، تماشاگر باشند و برای خود نقشی تعریف نکنند؟
ایشان در پاسخ به این سوال ها خاطرنشان کردند: توفیق و نقش آفرینی ملت ایران در این برهه بسیار مهم و تاریخی، در درجه اول بعهده دانشمندان کشور است و یقیناً دانشگاهها یکی از عناصر رتبه اول برای تأثیرگذاری در این تحولات هستند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با اشاره به نقش بسیار حساس و عظیم دانشگاه در این تحولات، افزودند: دانشگاهها می توانند با عمل به مسئولیت های خود بگونه ای نقش آفرینی کنند که کشور، ملت و تاریخ ایران در این تحولات برنده باشند و این مسئله، نشان دهنده نقش بسیار حساس نخبگان و دانشگاهیان در این مقطع تعیین کننده است.
حضرت امام خامنه ای در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به پیشرفتهای کشور در عرصه های مختلف از جمله بخشهای علمی، خاطرنشان کردند: در کنار این پیشرفتها، نقاط منفی نیز در زمینه مدیریت های علمی و برنامه ریزی ها وجود دارند که تنها راه برطرف کردن آنها، تمرکز ذخیره علمی و کارشناسی دانشگاهها برای حل این مشکلات است.
شبهه لزوم بی طرف بودن علم و دخالت ندادن آن درسیاست، موضوع دیگری بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی به آن اشاره کردند.
حضرت امام خامنه ای تأکید کردند: علم در مرحله کشف حقایق بیطرف است اما هنگامی که علم در خدمت یک جهت گیری قرار گیرد، به هیچ وجه بی طرف نیست و این وضع کنونی جهان شاهد این مسئله است.
ایشان افزودند: چگونه است که قرنهای متمادی، علم در خدمت سلطه گری و استعمار ملتها، تولید سلاح و کشتار انسانها و جنگ افروزی قرار گرفته است اما نباید در خدمت عدل، ارزشها و پیام اسلام قرار گیرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی به یک مغالطه دیگر و آنهم تقسیم بندی دستگاه علمی کشور به دولتی و غیردولتی اشاره و خاطرنشان کردند: برخی تلاش می کنند تا مفاهیم «دانشجو، استاد و تشکل دولتی» را به عنوان یک دشنام مطرح کنند در حالیکه حمایت دانشجو، استاد و یا یک تشکل دانشگاهی از نظام و حکومتی که بر پایه مبانی اسلامی و الهی شکل گرفته، یک افتخار است.
ایشان افزودند: باید فرهنگ تلاش و مجاهدت برای جبهه حق در دانشگاهها گسترش یابد که البته نقش اساتید در این زمینه بسیار برجسته است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید کردند: گسترش فرهنگ تلاش و مجاهدت برای جبهه حق، در واقع همان فرماندهی جنگ نرم است که به عهده اساتید دانشگاهها قرار دارد.
حضرت امام خامنه ای در پایان سخنان خود، ضرورت تأمل مسئولان درخصوص ایجاد نظام ملی نوآوری را مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: خلاء نبود نظام ملی نوآوری که در واقع شبکه ای از ارتباط های زنجیره ای کلان و خرد  دستگاههای علمی کشور است، به شدت احساس می شود که باید برای آن چاره اندیشی کرد.
ایشان تأکید کردند: مهمترین وظیفه نظام ملی نوآوری، رصد و هدایت جریان علمی و نوآوری در کشور است.
در آغاز این جلسه 3 ساعته، 13 نفر از استادان دانشگاهها، دیدگاههای خود را درباره مسائل مختلف بیان کردند.
دکتر غلامرضا پورمند نماینده استادان دانشگاه علوم پزشکی تهران، چهره ماندگار و محقق برتر جشنواره بین المللی رازی در سخنان خود به تبیین نقش و تأثیرگذاری «نگاه سلامت محور» بجای «درمان محور» پرداخت.
دکتر منصور اعتصامی – استاد دانشگاه تربیت مدرس و نماینده استادان رشته های علوم انسانی نیز، استفاده از مبانی دینی و آموزه های اسلامی در مباحث اقتصادی را به ویژه در اصلاح الگوی مصرف و اقتصاد مقاومتی ضروری خواند.
وی خواستار استفاده از ظرفیت بالای نخبگان و اساتید اقتصادی به عنوان اتاق فکر اقتصادی کشور شد و از تهیه و تدوین طرح اقتصاد ضدتحریمی از جانب جمعی از اساتید اقتصادی دانشگاهها خبر داد.
دکتر فرنوش فرید بُد دکترای تخصصی الکتروشیمی دانشگاه تهران و دارای رتبه دانشمند بین المللی بعنوان سومین سخنران، تدوین نقشه جامع علمی کشور را گامی مهم در توسعه برنامه ریزی شده علمی دانست.
دکتر فریدبُد افزود: برنامه ریزی عملیاتی و سرمایه گذاری کافی برای تحقق چرخه ایده تا تولید می تواند شتاب رشد علمی کشور را بیشتر کند.
سخنران بعدی این دیدار یک استاد فنی بود. دکتر احمد چَلداوی استاد تمام رشته مهندسی برق و استاد نمونه کشوری،
وی تجربه 8 سال دفاع مقدس را نشان دهنده توانایی ملت ایران در تبدیل تهدید به فرصت دانست و گفت: این تجربه در شرایط فعلی نیز در پرتو برنامه ریزی و تلاش قابل تکرار است.
استاد چلداوی به عنوان نماینده استادان دانشگاههای فنی دو پیشنهاد مشخص داشت: تشکیل اتاق فکر صنایع بزرگ با حضور صاحبان صنایع و «استادان و محققان دانشگاهها» و تشکیل هم اندیشی استادان جهان اسلام.
دکتر سیف الله سعدالدین نماینده بسیج اساتید – تشکیل حلقه های علمی با حضور اساتید صاحب فن بسیجی و دانشجویان را، منشأ آثار فراوان خواند و از تشکیل کارگروههای 23 گانه تحول در علوم انسانی و کارگروههای جنگ نرم خبر داد.
دکتر سیدحسن شهرستانی نماینده اساتید گروه هنر و عضو هیأت علمی دانشگاه هنر نیز ضرورت تحول در عرصه هنر و تقویت هنر برآمده از انقلاب اسلامی را محور سخنان خود قرار داد.
وی نظریه پردازی درخصوص مبانی هنر از دیدگاه اسلام و لزوم توجه بیش از پیش به ادبیات داستانی بعنوان پشتوانه اصلی آثار نمایشی و سینمایی را مورد تأکید قرار داد و از بی توجهی به معماری سنتی و اصیل در شهرسازی ها انتقاد کرد.
دکتر افسانه صفوی دکترای شیمی دانشگاه شیراز و استاد و پژوهشگر نمونه به عنوان هفتمین سخنران، روند پیشرفت علمی ایران را افتخار آمیز خواند و گفت: استقلال بیشتر دانشگاهها می تواند این روند را تسریع کند.
دکتر صفوی همچنین باور عمیق به توانایی متخصصان داخلی، حمایت بیشتر از محققان وایجاد بانک نیازهای صنعتی کشور را خواستار شد.
دکتر مهدی ناطق پور – دکترای انگل شناسی پزشکی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تمرکز بر طرح دانش افزایی اعضای هیأت علمی دانشگاهها، تقویت ظرفیت های تربیتی و معرفتی اساتید و استفاده از آن در پرورش فکری و فرهنگی دانشجویان را ضروری خواند. وی برنامه ریزی دقیق را تنها راه تحقق این ایده دانست.
نهمین سخنران جلسه مشترک رهبر انقلاب و استادان دانشگاهها دکتر حمید ابریشمی استاد اقتصاد دانشگاه تهران بود. دکتر ابریشمی در نگاهی آسیب شناسانه به وضع فعلی اقتصادی کشور گفت: فقدان برنامه مطلوب اقتصادی بر مبنای اخلاق اسلامی، مهمترین عامل وضع کنونی است. این استاد دانشگاه، اقتصاد اخلاقی را مکمل اقتصاد مقاومتی دانست.
دکتر شهرام یوسفی فر – دکترای تاریخ ایران نیز به عنوان دهمین سخنران، ضرورت محور قرار گرفتن پژوهش در نظام علمی کشور را خاطرنشان کرد و گفت: باید نگاه موجود به پژوهشگاهها و مراکز تحقیقات بعنوان مراکز دست چندم را تغییر داد.
دکتر یوسفی فر اصلاح و بازتعریف جایگاه اعضای هیأت علمی پژوهشگاهها، تربیت مدیران پژوهشی و گسترش اخلاق پژوهشی را خواستار شد.
دکتر نوشین بیگدلی دکترای مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف فراهم کردن زمینه مشارکت جدی دانشگاههای شهرستانها در عرصه پیشرفت علمی کشور را مورد تأکید قرار داد.
سخنان دکتر بیگدلی چند نکته دیگر نیز داشت: استفاده از ظرفیت و خردجمعی اساتید دانشگاهها در بخشهای مختلف برای حل مسائل کلان کشور، الگوسازی اساتید و نخبگان زن دانشگاهها به عنوان  الگوی زن مسلمان ایرانی و پرهیز از تغییرات مکرر در قوانین دانشگاهها و مقررات جذب اعضای هیأت علمی.
دکتر مسعود اخوان فرد دکترای حقوق تخصصی تجارت بین الملل و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد نیز در سخنان خود پرهیز از اقدامات ظاهری و کم عمق در موضوع راه اندازی کرسی های آزاداندیشی را الزامی دانست. وی نگاه متوازن و همه جانبه به علوم انسانی بویژه در باز تولید متون علمی، اصلاح ساختارها و تربیت نیروهای ارزشی را مهم خواند.
دکتر حسن سالاریه دکترای مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف، به عنوان سیزدهمین و آخرین سخنران جلسه مشترک رهبر انقلاب و استادان دانشگاهها به بررسی موانع افزایش سرعت پیشرفت علمی کشور پرداخت.
ضعف در کار گروهی در تحقیقات علمی، تغییرات مکرر در مدیریتهای کلان پژوهشی، ریسک ناپذیری مدیریت بخشهای صنعتی، بی اعتمادی برخی مدیران به دانش بومی، ضعف آموزشهای کاربردی در دانشگاهها و کمبود رقابت علمی میان استادان دانشگاهها برای رفع نقاط ضعف صنایع از جمله مواردی بود که دکتر سالاریه به آنها اشاره کرد.

اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ ولا أعْصیکَ یا جَوادَ السّائلین.
خدایا من از تو می خواهم در آن آنچه تو را خوشنود کند و پناه می برم به تو از آن چه تو را بیازارد و از تو

خواهم توفیق در آن برای این که فرمانت برم و نافرمانی تو ننمایم ای بخشنده سائلان.